Cấu tạo&Nguyên tắc hành xử trong gia đình các dân tộc Á đông (Phần 2)

Tiếp theo phần 1...

Aaa

Phần IV . Tiến trình xây dựng gia đình thông qua 6 giai đoạn hành xử cơ bản và những hệ quả tất yếu.

Hào Sơ cửu.

  Lời Kinh viết: Nhàn hữu gia, hối vong.

( Ngăn ngừa khi mới có gia đình, thì ăn năn mất)

a/ Tính chất và đặc điểm của hào.

Hào sơ là giai đoạn khởi đầu của thời Gia nhân quái, là hào dương cương ở tại vị trí hào sơ là được ở vào ngôi vị chính đáng, phải đạo. Lại là hào dương minh sáng suốt, cho nên ngay từ đầu nó đã biết dùng kỷ cương phép tắc để xây dựng đạo nhà. Cho nên lời kinh nói: nó biết dùng phương pháp ngăn ngừa khi mới bắt đầu xây dựng đạo nhà, nên cuối cùng không bị ăn năn, hối hận gì.

b/ Hiện tượng của đời sống gia đình

Từ tính chất, đặc điểm và hình tượng của hào sơ cho thấy, đây là công việc khởi đầu của một thời kỳ mới, thời kỳ xây dựng tổ ấm của mỗi gia đình.

Tại vị trí này có hào dương cương, chân chính có nghĩa đây là một người đàn ông mang trong mình đầy đủ tính chất của thể dương cương. Do đó nên họ có đầy đủ ánh sáng của trí tuệ, đủ để phân biệt phải trái, thấy rõ đúng sai, luôn đề cao chính lý và thường xem đó là mục tiêu phải hướng đến của mình.

 Cho nên giai đoạn này, lý trí của họ thường chế ngự được những thứ tình cảm thường tình. Do đó khi được ở vào vị trí này, nếu để lựa chọn những công việc nào có lợi nhất cho tổ ấm gia đình, thì họ sẽ cương quyết chọn và sẽ thực hiện theo chiều hướng đó để tránh sau này không bị hối tiếc, ăn năn.

Ngoài ra, đây là giai đoạn khởi đầu của đạo Gia nhơn, cũng có nghĩa là giai đoạn của hai người Nam, Nữ vừa mới kết hợp nhau để cùng nhau xây dựng đời sống của một gia đình. Đối với công việc khá mới mẽ và hệ trọng này, người xưa cũng thường dạy: Vạn sự khởi đầu nan. Có nghĩa là khi con người vừa bắt đầu xây dựng bất cứ một công trình gì, thì giai đoạn đầu lúc nào cũng rất gian nan và nhiều thử thách. Chính vì thế, công việc nó luôn đòi hỏi người chủ công trình phải có đầy đủ năng lực thực sự, có một tầm nhìn trí tuệ xuyên suốt để đề ra những giải pháp tốt nhất, hữu hiệu nhất và phải hạ quyết tâm thực hiện cho bằng được, thì công trình này mới thành tựu một cách vững vàng.

Trong đạo tề gia, một người đàn ông chân chính đúng nghĩa như vậy, thì họ luôn thừa trí tuệ để hiểu rằng: Tổ ấm của Gia đình là một nơi dừng chân lâu dài nhất của một kiếp người, mà bên trong  đã bao gồm hết tất cả những người thân yêu nhất của họ. Đầu tiên là sự hiện diện của tình nghĩa vợ chồng,  sau đó sẽ là tình cha con, tình anh, chị, em trong đó gồm có trai, gái, lớn, nhỏ đều có đủ.

Cho nên nếu so với đạo trị quốc, thì giai đoạn này mọi người dân rất cần một vị vua anh minh, hiền đức còn trong một gia đình, thì rất cần đến một người đàn ông bản lĩnh, có đầy đủ trí tuệ để làm trụ cột, làm chủ cho một gia đình.

Cho nên trong một nước, vai trò của một vị vua là làm thế nào để cho quốc thái, dân an, nhà nhà đều được ấm no hạnh phúc.Còn riêng người đàn ông làm chủ trong một gia đình cũng vậy, cũng  phải làm như thế nào để cho gia đình mình  được hưng thịnh và hạnh phúc dài lâu…

 Để đảm bảo thực hiện tốt mục tiêu này, thì điều kiện trước hết là ngay từ đầu nhà vua phải có trách nhiệm ban hành ra luật vua, phép nước.  Còn người chủ của một gia đình thì phải xây dựng cho được gia pháp, gia qui và phải thực hiện ngay từ lúc mới bắt đầu xây dựng đời sống của một gia đình.  Vì đây là qui luật muôn đời của cuộc sống chung chạ, có bầy đàn của tự nhiên trong Vũ trụ. Cho nên, gia đình cũng là một môi trường sinh sống chung của một tập thể người, thì tất nhiên cũng  phải có kỷ cương, phép tắc cho dù trong gia đình chỉ có vài người thôi, cũng vậy.  

Hay nói cách khác, người chủ của một gia đình ngoài việc lo cho kinh tế gia đình, thi hơn ai hết phải là người biết nhìn xa, trong rộng để định hướng cho mọi thành viên trong gia đình, được phát triển một cách hoàn thiện nhất. Đồng thời cũng phải đề ra những biện pháp để ngăn ngừa những hiện tượng tiêu cực, có thể làm trở ngại cho sự tồn tại và phát triển của một gia đình.

Do đó, ngay từ đầu người chủ phải biết xây dựng cho gia đình mình một trật tự, kỷ cương bằng phép tắc dựa trên những khuôn mẫu tích cực nhất của đạo lý này. Đồng thời cũng phải dựa vào những đặc điểm, tính chất và thứ bậc của mỗi thành viên để xây dựng, định hướng phát triển về nhân cách cho mỗi người. Và từ đó mới đãm bảo được các mối liên hệ thâm tình, mật thiết không thể tách rời nhau để cùng chung xây dựng tổ ấm của riêng mình.

Tuy nhiên như phần trên đã nói, công việc lãnh đạo của một gia đình rất khó khăn hơn nhiều so với lãnh đạo người trong một đất nước. Vì người trong một gia đình toàn là những người thuộc về cốt nhục tình thâm... Cho nên những thứ ân tình này, luôn làm cho con người ta chủ quan, mất cảnh giác trước những đòi hỏi khách quan của những lý lẽ tự nhiên trong cuộc sống.

Nếu chẵng may bị rơi vào tình cảnh này, thì kết quả sẽ làm cho người chủ của  gia đình sẽ không thể nào hoàn thành được nhiệm vụ. Vì bên trong những thứ ân, tình, đức, nghĩa của mỗi thành viên đều đã bị nhàm chán, hao mòn. Trong hoàn cảnh này, thường là do người cha không ra cha, người mẹ không ra mẹ…dẫn đến cào bằng tôn ti, không còn thứ bậc, làm mất hết thứ tự kẻ trên, người dưới; làm xáo trộn sự phân biệt đặc điểm và tính chất của giới tính nam, cũng như nữ trong nhà…

Và tất cả những điều này là nguyên nhân làm tổn hại đến ân tình, làm bại hoại cả luân thường, đạo lý …không còn thiếu những thứ gì. Đây cũng là điều tất nhiên dẫn đến người chủ của gia đình phải bị ăn năn, hối hận về sau vậy.

Nhưng, một khi người chủ gia đình có đủ ánh sáng trí tuệ và đã biết ngăn ngừa những hình ảnh tiêu cực này ngay từ giai đoạn đầu, bằng kỷ cương, phép tắc thì gia đạo sẽ không thể đưa đến những thực trạng đau lòng này. Và như vậy thì người chủ cũng sẽ mất đi sự ăn năn, cho dù đang ở trong môi trướng bầy, đàn có nhiều người cùng chung sống, dựa theo lý thường là phải đưa đến sự ăn năn. 

Cho nên, trong một quốc gia hay trong một gia đình việc ban hành kỷ cương phép nước, hay gia pháp gia qui gì cũng chỉ cần thiết và thích hợp ở thời kỳ đầu xây dựng. Vì ở vào thời điểm này họ sẽ được mọi người đồng thuận rất cao và sự thành tựu cũng rất được vững chắc.

Nếu như liên hệ đến tình hình trong một đất nước, thì lúc này tâm trạng của mỗi người đã bị trải qua một thể chế quá lổi thời và nhiều bất công, thì có ngay được một vị vua vừa mới lên ngôi. Điều này cũng đồng nghĩa với tâm trạng của mọi người đang nô nức, đang hân hoan mong đợi vị vua hiền đức này sẽ là người đem lại cuộc sống ấm no, hạnh phúc cho tất cả mọi người. Vì thế, sau khi nhà vua ban hành ra kỷ cương phép nước, thì cũng là lúc được mọi tầng lớp người nhiệt liệt ủng hộ, hoan nghênh và tất nhiên họ cũng sẽ nghiêm chỉnh chấp hành, cùng với kỳ vọng là nhà vua sẽ mang lại đời sống tốt đẹp nhất, cho mọi nhà.

 Ngoài ra còn một yếu tố quan trọng nữa là: Trong giai đoạn này, sự tôn kính, và ngưỡng mộ của người mọi người đối với nhà vua này, vẫn còn nguyên vẹn. Lý do vì chưa có một tác động nào làm  thương tổn niềm tin, làm thương tổn đến sự trông chờ, mong đợi của mọi người đối với vị vua này. Cho nên mọi quyết sách của nhà vua ban ra đều sẽ được mọi người ủng hộ, vì lúc này lòng người chưa bị hoàn cảnh biến dời, làm chi phối đến niềm tin của họ vậy.

Còn đối với phạm vi trong một gia đình cũng vậy, đây là thời kỳ của hai người nam nữ vừa mới bước ra khỏi môi trường sinh sống chung, cùng với gia đình của cha mẹ. Đồng thời trong lúc này hai người lại còn đầy đủ một thứ tình yêu thương, mặn nồng, thắm thiết với nhau. Cho nên đối với họ, có thể gọi đây là một bước ngoặc để chuyễn sang một thời kỳ quan trọng nhất và cũng là cơ hội duy nhất để cho 2 người cùng thực hiện ước mơ, xây dựng  một tổ ấm thật sự của riêng mình.

Điều này cũng nói thêm, trong gia đình truyền thống của Á đông, tất cả đều được xây dựng dựa trên nguyên lý cấu tạo và hình thành nên đạo lý này. Do đó, người đàn ông trong giai đoạn này phải là người có đầy đủ khí chất của thể dương cương, sáng suốt và đương nhiên cũng là người chủ, là trụ cột chính của gia đình. Còn người phụ nữ, người vợ ở đây cũng phải là người có đầy đủ khí chất của thể âm nhu, mềm thuận và là người có vai trò nội tướng của gia đình.

Chính vì thế, nên giai đoạn này giữa hai người ngoài thứ tình cảm nồng nàn thắm thiết, thì người phụ nữ luôn luôn tin yêu,  ủy thác hết mọi việc cho chồng và họ sẽ là người đầu tiên ủng hộ mọi quyết định của chồng trong đạo tề gia. Cho nên, đây là giai đoạn thích hơp nhất để cho người đàn ông xây dựng nên kỷ cương, nề nếp của một gia đình, khi mà tình cảm của hai người còn đang trong thời kỳ nồng ấm, chưa bị chi phối của hoàn cảnh khách quan.

Ngoài giai đoạn này ra, họ không có giai đoạn nào thích hợp hơn để tạo dựng nền móng thật sự vững chắc cho quá trình sinh sống của một gia đình. Đồng thời, đạo lý này chỉ thật sự thích hợp cho những người nam, nữ có đầy đủ đặc điểm và tính chất thuần túy về giới tính. Cho nên đối với người đàn ông là Âm nam, thì không thích hợp vì họ không phải là một người đàn ông thật sự có trí tuệ của thể dương cương, để có thể làm chủ cho một gia đình.

Lại càng không thể thích hợp đối với người đàn bà, cho dù đó người đàn bà dương nữ do lai tạo bởi tính chất của người đàn ông, đứng ra làm chủ một gia đình.  

Tóm lại, đây là giai đoạn quan trọng nhất để cho người đàn ông bắt đầu thực hành đạo lý tề gia, và cũng là giai đoạn tiếp theo quá trình tu thân của họ. Chính vì thế, nên giai đoạn này họ sẽ biết mình phải làm gì cho phù hợp để xây dựng nền tảng thật vũng chắc, cho qua trình tồn tại và phát triển của gia đình.

Vì một khi họ đã xây dựng xong nền tảng này, thì đó sẽ là một thuận lợi cơ bản nhất để họ vừa giúp cho mình hoàn thành nhiệm vụ tề gia, vừa giúp cho tất cả mọi thành viên có đủ điều kiện thuận lợi nhất để phát triển tài năng và nhân cách của mình. Đồng thời đây cũng là nguồn nhân lực cần thiết để cung cấp cho xã hội, phục vụ tốt cho đất nước sau này. Ngoài ra cũng ngăn ngừa được những hiện tượng tiêu cực, dẫn đến những bị kịch trong đời sống xã hội và đặc biệt là cho tổ ấm, của mỗi gia đình vậy.   

Hào Lục Nhị

Lời kinh: Vô vu toại, tại trung qui, trinh cát.

(Hào nhị âm, chẵng làm điều gì nên. Ở trong chủ việc ăn uống, chính tốt.)

a/ Tính chất, đặc điểm của hào.

Là hào âm nhu mềm thuận, ở vị trí hào 2 lại được ngôi trunh chính. Có nghĩa tài của nó là âm nhu, lại ở đúng vào ngôi vị mềm trong thời Gia nhơn quái. Cho nên đây là hào âm mềm, lại còn nhu nhược nên nó không biết phải làm như thế nào để trị được đạo nhà. Không những thế, nó lại còn được ở vào ngôi vị trung chánh, nên nó luôn trung thành với ý tưởng: lấy những thứ tình của vợ con làm tôn chỉ, trong việc xây dựng đạo nhà. Cho nên mới gọi nó là kẽ âm mềm nhu nhược, chẵng làm được điều gì cho nên cửa, nên nhà. Vì thế nó không phải là người đàn ông có thể làm chủ được đạo nhà, trong thời kỳ Gia nhân quái, mà đó là đạo lý của một người đàn bà chân chính, đang thay chồng hành xử đạo nhà trong thời kỳ này vậy.

b/ Hiện tượng trong đời sống

1) Đây là giai đoạn tiếp theo, sau thời kỳ xây dựng kỷ cương nền tảng của gia đình. Nếu, ở giai đoạn đầu cần một người đàn ông có đầy đủ tính chất của thể dương cương, thì giai đoạn này cũng vậy, cũng rất cần đến một người đàn ông có đầy đủ trí tuệ và cương quyết, thì mới làm chủ được gia đình trong thời kỳ này vậy.

Thế nhưng, tại đây người chủ trong nhà lại là người đàn ông âm nam đã bị lai tạo về đặc điểm và tính chất, hay cũng có thể,đây là hình ảnh của một người đàn bà đang đứng ra lãnh đạo, làm chủ trong một gia đình.

Riêng đối với người đàn ông bị lai tạo, trong giai đoạn này họ lại ở nhằm vào vị trí bên trong của người phụ nữ, người vợ. Do đó trí dương cương của họ đã bị bị thể âm nhu mềm thuận của người đàn bà kiềm hãm lại. Cho nên, trong hoàn cảnh này họ không biết phải  làm gì để thể hiện vai trò của một người đàn ông, người chủ trong một gia đình. Từ đó, về mặt tư duy trí tuệ, bản thân họ cũng không đủ để phân biệt được phải trái, thấy rõ được đúng sai, thì nói gì đến việc hành xử cùng với những người thân thiết trong nhà, hay cùng với mọi người bên ngoài cuộc sống.

Và cũng do bị lai tạo, bị lệ thuộc vào thể âm nhu nên suy nghĩ của họ cũng bị thiêng về chủ nghĩa duy vật thực dụng, còn tình cảm thì cũng  nghiên về hướng của nhi nữ thường tình. Cho nên đối với họ chỉ có vật chất và tình cảm chủ quan là trên hết, đồng thời họ cũng còn rất trung thành với mọi ý tưởng của mình.

 Còn đối với vai trò là người chủ của gia đình, thì họ không cần quan tâm đến việc thực hiện vai trò đó như thế nào, để cho gia đình cũng như mọi thành viên trong nhà đều được phát triển theo chiều hướng tích cực nhất. Vì theo suy luận của họ, một gia đình hạnh phúc chỉ đơn thuần là mọi người đều phải yêu thương nhau và bằng mọi cách để cho có thật nhiều tiền, có nhà cao cửa rộng, được ăn trên ngồi trước để hãnh diện vời đời, là được. Còn ngoài ra, họ không bận tâm hay quan trọng đến những nề nếp, kỷ cương theo khuôn mẫu của một gia đình nào khác…

Có thể nói, đến giai đoạn này tuy đạo nhà đã xây dựng nên được nền móng bằng kỷ cương, trật tự. Thế nhưng, với vai trò là người chủ của một gia đình lại có tài đức yếu mềm, nhu nhược như vậy thì làm sao họ có đủ sáng suốt và cứng rắng để đưa mọi người cùng vào được khuôn mẫu này?

Hơn nữa, với vai trò là một người chủ họ phải thường xuyên đối diện với những người thân yêu nhất của mình, trong đó toàn là những người đều có cùng một thâm tình, cùng chung một huyết thống. Cho nên với tài đức yếu mềm nhu nhược như vậy, thì họ không thể nào có được dũng khí để hành xử mọi việc trong nhà, sao cho thấu tình đạt lý được.

Vì thế, khi hành xử mọi việc thì họ cũng rất dễ dàng để cho tình thắng lễ, dễ dàng để cho ân đức chiếm đoạt hết nghĩa tình. Cho nên cuối cùng, họ cũng không thể nào làm tốt vai trò của người đàn ông, làm chủ của một gia đình và tất nhiên cũng không thể nào nói đến việc thực hành đạo lý tề gia, ngay trong gia đình của mình được.

Cho nên lời kinh nói: “ Không thửa thỏa” có nghĩa là: họ không làm được điều gì cho nên nhà vậy.

Vì thế, không những ở giai đoạn này mà các giai đoạn sau cũng vậy, chỉ có những người đàn ông thuần túy, thì họ mới có đầy đủ dũng khí để hành xử mọi việc trong gia đình, họ mới không để cho lòng tư ái của vợ con cướp đoạt đi chính lý, và điều này có thể làm bại hoại kỷ cương, nề nếp ngay trong gia đạo của mình vậy.  

Cho nên, đối với đạo tề gia đó là công việc của người làm chủ phải thường xuyên đối mặt và xử lý mọi hành vi lệch lạc của những người thân yêu nhất của mình. Cho nên, nếu lấy tài đức của một đấng nam nhi anh hùng thao lược đi chăng nữa, thì cũng có khi còn phải bị đắm đuối vì tình ái mà không thể tự mình giử được. Huống chi đây lại là người đàn ông yếu mềm nhu nhược, hay đó là người đàn bà, cho dù chân chánh đi nữa, thì liệu họ có thắng được những thứ tình của vợ con của họ hay không? Họ có thắng được cái tình của con cái họ hay không?

 Cho nên giai đoạn này rất cần đến một người đàn ông mang đầy đủ tính chất của thể dương cương, thì mới là người có thể vượt qua được giai đoạn khó khăn này.

………

2) Ngoài ra, giai đoạn này còn mang một ý nghĩa khác: 
Nếu như giai đoạn đầu là giai đoạn không có khó khăn gì, khi người đàn ông bắt đầu xây dựng nền tảng gia phong, nề nếp của gia đình, thì ở giai đoạn này họ rất cần có một người vợ mang đầy đủ đặc điểm và tính chất của thể âm nhu, mềm thuận ở bên trong để phụ giúp cho mình trong đạo tề gia.

Vì ở vào thời kỳ đầu, trong gia đình chủ yếu chỉ mới xuất hiện có một thứ tình cảm duy nhất, đó là tình cảm của vợ chồng. Thứ tình cảm này tuy có mặn nồng tha thiết, nhưng lại là thứ tình không huyết thống duy nhất, lúc nào cũng tồn tại ở trong mỗi gia đình. Nếu như có xuất hiện thêm một vài thứ tình cốt nhục khác, thì những thành viên này cũng còn ngây thơ, trong trắng và chưa bị tác động bởi kỷ cương, nề nề nếp của gia đình.

Còn hiện nay tiến đến giai đoạn này, thì những thành viên kia cũng vừa khôn lớn, lại cũng có thể vừa xuất hiện thêm nhiều thành viên khác nữa ra đời. Cho nên giai đoạn này đã tạo nên một áp lực khá to lớn đối với người đàn ông từ bên trong gia đình, lẫn bên ngoài cuộc sống. 

Chính vì thế nên hơn lúc nào hết, họ rất cần một người vợ có đầy đủ tính chất và đặc điểm của thể âm nhu đứng ra làm nội tướng, giúp cho chồng trong đạo tề gia, để gia đình và con cái được phát triển một cách có trật tự, dựa theo kỷ cương, nề nếp của gia đình. Được như vậy thì người chồng mới yên tâm bước ra bên ngoài tạo dựng sự nghiệp để lo cho hạnh phúc của gia đình và họ cũng làm tròn được bổn phận đối với xã hội.

Cho nên, thời kỳ này chủ yếu là nói đến mọi hành vi ứng xử của một người phụ nữ, người vợ mẫu mực đang hỗ trợ tích cực cho chồng để dựng xây tổ ấm, hơn là một người đàn ông mẫu mực, đang làm chủ một gia đình. 
Vì nếu xét theo tài đức và vị trí của hào này, thì đó là hào âm nhu, mềm thuận lại ngồi đúng vị trí của thể âm. Cho nên đó là hình ảnh của một người phụ nữ có mang tính chất và đặc điểm thuần túy của thể âm nhu, nên họ luôn lấy tài đức nhu thuận của mình ra để hành xử mọi việc trong nhà: từ ăn uống cho đến nuôi dưỡng, giáo dục con cái... 
Hơn nữa, đây lại là hào âm được ngôi trung chính của nội quái, là hình ảnh của người phụ nữ, người vợ rất thủy chung, chân chính đang thủ giữ vai trò nội tướng bên trong để quản lý gia đình, giúp cho người chồng yên tâm xây dựng sự nghiệp bên ngoài xã hội.

Cho nên đối với người đàn ông trong giai đoạn này, nếu thiếu đi vai trò nội tướng của người phụ nữ mẫu mực này, thì họ cũng không thể nào làm được công việc: vừa xây dựng sự nghiệp bên ngoài, lại vừa xây dựng hạnh phúc bên trong cho gia đình mình được.

Tóm lại, trong giai đoạn này người đàn ông làm chủ trong gia đình không thể thiếu đi một người vợ mẫu mực, có đức độ, biết hành xử đúng theo bổn phận và trách nhiệm của mình một cách chính đáng và bền bĩ như vậy được? Vì thiếu đi, thì người đàn ông họ không thể chỉnh đốn được đạo nhà, gia đình họ cũng không thể nào được sung túc và hưng thịnh được. 
Cho nên lời kinh nói:” …tại trung quỉ, trinh cát” là như vậy. 

Còn như người đàn ông làm chủ trong nhà, lại hành xử theo tài đức của người đàn bà như vậy, thì không những sự nghiệp bên trong, mà sự nghiệp bên ngoài họ cũng chẵng làm nên việc gì lớn lao cho được. Vì bên trong họ quá nhu nhược, yếu hèn nên không thể tự giữ được chính mình trước những thứ tình, ái của vợ con trong nhà được, thì nói gì đến việc tạo dựng nên sự nghiệp bên ngoài?.

Hào cửu tam.

   

Lời Kinh viết: Gia nhân hạc hạc, hối, lệ, cát; phụ tử hy hy, chung lận.

( Hào 3 dương, người nhà nơm nớp, hối dữ, tốt; vợ con hơn hởn, sau chót thẹn tiếc).

a/ Tính chất của hào.

Đây là vị trí của hào dương đang ở trên cùng của nội quái, và cũng là hào chủ trị bên trong của thời Gia nhân. 
Là hào dương ở ngôi vị chính đáng, nhưng lại không được đạo trung, cho nên đó là hào chỉ biết lấy sự sáng, cứng đơn thuần mà chính trị bên trong. Cũng có nghĩa, tuy nó hành xử đúng theo phép tắc của đạo nhà, nhưng lại quá thiêng về quá cứng, quá nguyên tắc mà không chú ý đến thâm tình.

Cho nên lời kinh nói: cho dù có lấy làm ăn năn do người trong nhà đều “ nem nép” vì sự nghiêm dữ, nhưng thà như vậy mà đạo nhà vẫn được tốt hơn là phải thẹn tiếc vì vợ con hớn hở, làm mất đi lễ tiết trong nhà vậy.

b/ Hiện tượng trong đời sống.

Đây có thể gọi là thời kỳ quá độ của người đàn ông đang thực hiện lý tưởng Tề gia, trị quốc bình thiên hạ, nhưng hiện họ vẫn còn đang chủ trị mọi việc trong nhà. Do đã trải qua hai giai đoạn đầu xây dựng và chỉ đạo thực hiện nghiêm túc các mục tiêu phát triển, dựa theo tiêu chí của đạo nhà. 
Nếu tính ra, giai đoạn này con người cũng đã ngoài tuổi tam thập nhi lập và cũng là lúc họ chuẩn bị tiến ra bên ngoài để xây dựng nên sự nghiệp. 

Cho nên, tâm trạng chung của những người đàn ông trong hoàn cảnh này đang tồn tại nhiều áp lực lớn. Trong đó có Áp lực là họ phải làm sao để duy trì sự ổn định về kỷ cương, nề nếp trong nhà để họ có thể được yên tâm bước ra môi trường bên ngoài xây dựng nên sự nghiệp, phục vụ cho đời sống của mọi người trong xã hội nói chung, cho gia đình họ nói riêng. Vì vậy đối với họ trong lúc này, mục tiêu trước mắt là phải quyết tâm thực hiện cho được việc tề gia, làm tốt vai trò, vị trí của người chủ trong một gia đình. 

Vì có chủ trị được đạo nhà, thì họ mới có đủ tự tin bước ra bên ngoài để phục vụ cho đời sống của xã hội. Còn trái lại, kỷ cương nề nếp trong nhà chưa ổn định… thì họ vừa không thể yên lòng ra đi, vừa lo ngại về tài năng, đức độ của mình chưa đủ để mọi người trong xã hội tín nhiệm và như vậy, thì đường hoạn lộ của họ cũng khó có thể rộng mở để bước vào.

Ngoài ra, nói về khí dương cương của người đàn ông trong thời kỳ này có thể nói, là đang ở giai đoạn thăng tiến rất sung mãn nhất, cho nên về sức khỏe và trí tuệ của họ cũng được phát triển không ngừng, Cũng chính vì vậy, nên bàn tính của người đàn ông trong lúc này thường hay tự phụ, tự hào về suy nghĩ và hành động của mình trên mọi lãnh vực của cuộc sống. 

Từ đó, đối với những sự việc thường ngày, hễ họ suy nghĩ được, nói được là sẽ quyết tâm làm cho bằng được, cho dù có làm thương tổn đến tình cảm của mọi người. Đây cũng là thời kỳ tất yếu đối với những người đàn ông có chí khí và lý tưởng, nhưng vì kinh nghiệm từng trãi chưa nhiều. 
Cho nên trong thời kỳ sung mãn này, họ có ôm ấp những ước mơ, hoài bảo gì tốt đẹp, là họ sẽ quyết tâm thực hiện cho bằng được mục tiêu này. 

Trong việc hành xử mọi việc trong gia đình cũng vậy, với cương vị là một người chủ của gia đình, họ cũng sẽ chỉ đạo việc thực hiện kỷ cương, nề nếp trong nhà một cách thật nghiêm khắc và quyết liệt, cho dù đó là những người thân yêu nhất của họ. Và kết quả của việc hành xử này, thường dẫn đến làm cho mọi người trong nhà đều phải nơm nớp lo sợ. Nhưng cũng vì mục tiêu chỉnh đốn đạo nhà và với tư cách của một người chủ, luôn hành xử một cách chính đáng, phải đạo nên mọi người ai cũng không oán trách, hay giận hờn gì. 
Trái lại họ còn có lòng kính trọng, khi thấy được sự nghiêm khắc này đã làm cho gia đình ngày càng đi vào khuôn khổ của chính lý, có trật tự, nề nếp, mọi người ai cũng có trách nhiệm để cùng nhau xây dựng đời sống của gia đình.

Dựa theo lý thường, làm chủ một gia đình là người chủ phải thường xuyên giám sát, chỉ đạo mọi hành vi ứng xử của những người thân yêu nhất của họ trong nhà. Dù biết rằng, đây là việc rất cần thiết để giúp cho mọi người trong gia đình ai cũng đi vào nề nếp của gia phong, ai cũng đều ra phận nấy và ai cũng biết mình phải làm gì để cùng nhau dựng xây tổ ấm gia đình. 
Nhưng có điều, người trong một nhà ai cũng đều là chỗ cốt nhục tình thâm, cho nên không thể thiêng về lý trí mà hành xử quá nghiêm khắc, quên đi sự khoan dung, độ lượng cùng với mọi người. 

Vì nếu cứ tiếp tục hành xử như vậy, thì tuy đạo nhà cũng được chỉnh đốn đâu vào đấy, lòng của vợ con có kính sợ thì cũng là điều tốt đẹp cho gia đình. Nhưng cũng sẽ không tránh khỏi sự thương tổn đến thâm tình, vì sự nghiêm khắc thái quá này và sẽ dẫn đến, người chủ phải bị ăn năn.

Tuy nhiên, giải pháp trên không phải là giải pháp tích cực nhất, nhưng thà như vậy còn hơn là người chủ chỉ thiên về khoan dung mà buông lổng kỷ cương, trật tự của gia đình. Nếu hành xử theo chiều hướng này, thì trước mắt mọi người trong nhà đều rất vui vẽ, vợ con cũng hớn hỡ reo vui. Nhưng hậu quả sẽ làm cho mọi người mất hết lễ tiết… và kỷ cương vì đó mà hỏng, luân lý bởi vậy mà loạn, thì làm sao giữ được nề nếp của gia đình?
Cuối cùng, thì gia đình sẽ không tránh khỏi bị hư mục, người chủ phải bị thẹn thùng, hối tiếc vì tự mình đã bị cái tình của vợ con làm lu mờ hết cả lý trí, nên để cho mọi người đều được tự do, phóng túng, làm mất hết sự tôn nghiêm cần phải có trong một gia đình. Và từ đó nề nếp, kỷ cương cũng đều bị vô hiệu hết vậy.

Cho nên trong hoàn cảnh này, thà người chủ hành xử theo chiều hướng nghiêm mãnh và chấp nhận sự ăn năn. Vì chọn giải pháp này, tuy có phần nào gây thương tổn đến thâm tình của vợ con, nhưng phép tắc kỷ cương trong nhà được thiết lập, luân thường đạo lý từ đó cũng được chỉnh đốn theo… Và như vậy thì Ân, Tình, Đức, Nghĩa đối với vợ con, cũng được hàm chứa ngay bên trong đó.

Còn hơn là để cho vợ con vui cười, phóng túng đi đến thái thậm, thì sẽ dẫn đến hư hỏng cho cả gia đình. Và cuối cùng, thì người chủ phải nhận lấy sự hổ thẹn, hối tiếc cho dù chưa dẫn đến mức độ hung, nguy cho cả nhà này vậy.

…………………………………

Tóm lại, do tính chất và đặc điểm của người đàn ông làm chủ trong gia đình đến giai đoạn này, thường dẫn đến hai trường hợp phải ứng xử:

Hoặc người chủ là người có lý trí của thể dương minh sáng suốt, thì ở vào vị trí và hoàn cảnh quá độ này, họ hành xử mọi việc trong nhà một cách nghiêm khắc. Nhằm cho gia đình đi vào nề nếp  để chuẩn bị chuyển sang một thời kỳ mới, thời kỳ ổn định và phát triển vững chắc, dài lâu.

 Hoặc đây là một gia đình có người chủ tối tăm, hoăc là do người đàn bà là thể âm mềm, nhu nhược làm chủ. Cho nên họ luôn xem trọng thâm tình hơn là thực hành theo lý tưởng: Tu, Tề, Bình, Trị của kẻ Trí sĩ thời xưa mà kẻ Trí sĩ thời nay luôn xem đây là mục tiêu phải thực hiện.

Cho nên họ đã dùng tình yêu thương một cách dễ dãi, đối với mọi hành vi gây phương hại đến kỷ cương, nề nếp trong nhà. Cũng chính vì cách cư xử này, nên họ phải đón nhận những hậu quả đem lại triền miên, từ bi kịch của gia đình, cũng như họ  phải đón nhận sự thẹn thùng, hối tiếc do người thân trong gia đình mang lại. Và tất nhiên, họ cũng khó có thể làm gì để cho mình được yên tâm, khi phải bước ra bên ngoài tạo dựng nên sự nghiệp.

Hào Lục Tứ.

Lời kinh viết: Phú gia, đại cát.

( Hào bốn, Âm: Nhà giàu được tốt lớn)

a/ Tính chất của hào.

Đây là hào âm ở vị trí thứ tư của thời Gia nhơn quái.

 Là hào âm tại vị trí này là được ở vào ngôi chính đáng, phải đạo cho nên nó luôn lấy chính đạo và đức nhún nhường, hòa thuận của thể âm để hành xử mọi việc trong thời kỳ này.

Hay nói theo cách khác, tại vị trí này nó luôn lấy đức hòa thuận, nhún nhường, lại luôn dựa theo chính lý của đạo nhà để hành xử mọi việc.  Cho nên, ngôi vị nó đang ngồi là ngôi vị rất xứng đáng, rất phù hợp, trong thời Gia nhân quái.

Cũng chính nhờ thế, nên dù nó ngồi lên được ngôi vị khá cao, nhưng mọi việc cũng điều được tiến triến thuận lợi và yên ổn, vững vàng.

  Tóm lại trong đạo lý này, lấy hào Dương là chủ về nghĩa, hào Âm chủ về lợi. Trong khi hào Âm tại vị trí này được ở vào ngôi vị chính đáng, phải đạo cho nên đây là hào vừa biết dựa theo đạo lý để làm giàu cho bản thân, vừa biết đem lại sự giàu có, thịnh vượng cho đạo nhà. Cho nên lời kinh mới gọi nó là: Phú gia, đại cát vậy.

  b/ Hiện tượng trong đời sống.
Đây là hòan cảnh của người đàn ông làm chủ của gia đình đã vượt qua được các thời kỳ đầy gian nan, nhiều thử thách trong việc họ phải vừa tu thân để chính trị bản thân, lại vừa tề gia để chính trị gia đình mình.  Nay họ tiến đến giai đoạn này, là đã chuyển sang một thời kỳ mới, một lối rẽ của đoạn đường quan trọng là tiến ra bên ngoài để bắt đầu xây dựng sự nghiệp, phục vụ cho gia đình và cho mọi người trong xã hội nói chung.

Cho nên, trong suốt chặng đường dài này, họ đã hết sức nổ lực và thật sự kiên trì trong việc thực hiện thật tốt đối công việc tu thân, nhằm chỉnh đốn lại mình về nhân cách, cũng như về đạo đức…

Đồng thời họ cũng vừa phải trang bị cho mình một nền tảng kiến thức, bản lĩnh về chuyên môn, học thuật để cho họ có đầy đủ năng lực hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ trong thời kỳ này.

Bên cạnh đó, họ còn phải thường xuyên thực hành đạo lý Tề gia với vai trò là một người chủ của gia đình và họ cũng đã xuất sắc vượt qua được những rào cản khắc nghiệt, giửa lý trí và những thứ tình thâm, cốt nhục của vợ con mình.  

Cho nên về cơ bản họ đã được thành công bước đầu và cũng được yên tâm về gia đình, tự tin về bản lĩnh của người đàn ông, khi phải tiến bước ra bên ngoài xây dựng sự nghiệp.

Vì thế khi tiến đến giai đoạn này là họ đã  gặt hái được một số thành tựu, cũng như họ có được một vị trí cao trong đời sống xã hội.

Có được những thành tựu bước đầu này, đó là vì họ đã trải qua những bước thăng trầm trong tiến trình xây dựng tương lai cho cuộc sống, cho nên về trí tuệ khi đến giai đoạn này là họ cũng đã khá vững vàng.    

 Còn tiếp phần cuối...